I. TÌNH THƯƠNG KẾT HIỆP CỦA THIÊN CHÚA DÀNH CHO TÔI.
– TẤT CẢ CÁC HỒNG ÂN CỦA CHÚA ĐỀU CÓ TÍNH “KẾT HIỆP”.
– THIÊN CHÚA HIỆN DIỆN TRONG CÁC HỒNG ÂN CỦA NGÀI.
– NGÀI TỎ MÌNH RA PHẦN NÀO QUA CÁC HỒNG ÂN ĐÓ.
Tình thương kết hiệp của Thiên Chúa dành cho tôi. – Thiên Chúa bao la vô cùng, quyền năng vô cùng, cao xa vô cùng, mà chúng ta là những vật thọ tạo bé mọn, được Ngài đưa ra khỏi chốn hư vô, nhưng vẫn gần với hư vô, cho nên nhất là khi mới bước vào con đường thiêng liêng, chúng ta khó mà ý thức được phần nào tình thương vô cùng của Chúa, như chúng ta có thể hiểu biết phần nào về các vẻ tuyệt hảo khác của Ngài.
Chúng ta biết Ngài thương yêu chúng ta. Từng trăm ngàn lần người ta nhắc cho ta rằng Ngài thương yêu chúng ta lắm. Nhưng tình thương đó thế nào, đó là điều chúng ta chưa lấy gì làm rõ lắm, khi bước vào đời sống thiêng liêng. Các kitô hữu thường tưởng tượng Thiên Chúa thương yêu chúng ta bằng thứ tình thương mà Đấng vô cùng cao cả có thể thương đến một loài vật vô cùng bé mọn : đó là thứ tình thương hại và rộng lòng ban phát, mà một Đức Vua cao cả dành cho lũ ăn xin khốn khổ là chúng ta. Tốt lắm thì cũng là một thứ tình thương chung chung, Ngài dành cho tất cả mọi người, không phân biệt một ai. Cả những hồng ân lớn lao nhất của Thiên Chúa cũng được giải thích theo cách này. Chẳng hạn ơn Cứu chuộc của Chúa Giêsu, kỳ công vĩ đại nhất của tình yêu Thiên Chúa dành cho chúng ta, cũng chỉ được hiểu là lòng thương hại của Chúa muốn cứu vớt loài người khỏi án phạt muôn đời.
Phải sau một thời gian miệt mài trong đời sống thiêng liêng, người ta mới hiểu rằng tình thương của Chúa là một sự yêu thương Ngài dành cho tôi, cho riêng bản thân tôi, cũng như dành riêng cho mỗi người chúng ta. Phải đã nghe thấy tiếng nói của Chúa Giêsu trong tâm hồn mình, đã than thở và thưa chuyện thân mật với Ngài, đã sung sướng hưởng niềm vui của tình thân của Ngài, thì tôi mới thấy rõ Ngài thương yêu tôi, Chúa Giêsu đã chịu chết cho tôi, Ngài đặc biệt quan tâm đến tôi, Ngài luôn nghĩ đến tôi và muốn có được trọn lòng mến yêu của tôi.[1]
Rồi mãi sau này, chúng ta mới bắt đầu nhận thấy Chúa yêu thương từng người chúng ta, không phải chỉ bằng tình thương xót và tình thương giúp, cũng không phải chỉ là thứ tình bạn thường, nhưng là thứ tình tuyệt hảo nhất : tình yêu kết hiệp. Chúa thương yêu tôi bằng một tình thương bao la, Ngài say đắm linh hồn tôi, và điều Ngài muốn và không ngừng lo tính, là đi tới chỗ kết hiệp hoàn toàn giữa Ngài và linh hồn tôi trong hưởng kiến diễm phúc trên trời, và ở đời này, trong tình hiệp nhất của sự thánh thiện.
Tình yêu kết hiệp giữa Thiên Chúa vô cùng cao cả và thánh thiện với vật thọ tạo bé nhỏ và rất khốn nạn của Ngài : đó là công việc mà Chúa không ngừng lo nghĩ và theo đuổi. Và đó là chân lý mầu nhiệm và vĩ đại của tất cả cuộc sống của ta. Vâng, đó là một mầu nhiệm. Một mầu nhiệm lạ lùng, vượt qúa xa sức hiểu biết của tâm trí thấp hèn của ta, cũng như ánh sáng mặt trời làm quáng mắt những loài chim sống về đêm. Vì lòng nhân hậu lớn lao của Ngài, Thiên Chúa để ý săn sóc cho các loại thọ tạo của Ngài, Ngài thương yêu công trình bàn tay Ngài đã tác tạo, Ngài ban phát nhiều hồng ân cho chúng, đó là những điều chúng ta còn có thể hiểu được. Còn như Ngài là Đấng vô cùng cao cả mà lại yêu thương chúng ta bằng tình yêu kết hiệp, là thứ tình yêu qúi trọng nhất và tuyệt hảo nhất, Ngài là vẻ đẹp vô cùng mà lại muốn kết hiệp với ta là loài xấu xa hèn hạ, Ngài là sự thánh thiện siêu việt mà lại muốn kết hiệp với ta là loài tội lỗi dơ nhớp…, đó là những điều chúng ta không thể nào hiểu được. Tình yêu luôn đòi hỏi phải có sự ngang bằng, ít là có phần nào ngang bằng, vậy mà giữa Thiên Chúa toàn năng và toàn thiện và chúng ta là loại thọ tạo hèn hạ và xấu xa, có gì giống nhau đâu ?
Thế mà điều lạ lùng này, điều khó tin và nghịch lý này lại là một sự thật : Thiên Chúa yêu thương tôi. Không những Ngài ban cho tôi muôn ngàn tặng phẩm, muôn vàn hồng ân như khi người ta yêu nhau, Ngài còn muốn ban chính mình Ngài cho tôi theo mức có thể làm được ở trần gian này, và cách tuyệt hảo sau này ở trên trời. “Tình yêu thì hiến thân cách quảng đại”. Thiên Chúa là tình yêu tuyệt đối, Ngài muốn thông ban mình cho ta, hiến thân Ngài cho ta, và nếu để thực hiện điều đó, Ngài phải thần linh hóa chúng ta thì Ngài sẽ làm. “Tình yêu hoặc gặp thấy những người giống nhau, hoặc làm cho họ trở thành giống nhau”. Vì thấy những sự bất cân xứng và những chướng ngại giữa Ngài và chúng ta, Thiên Chúa sẽ làm cho chúng ta trở nên giống Ngài để có thể thực hiện sự kết hiệp mong muốn.
Đó là cùng đích cao cả Chúa dành cho ta : sự thánh thiện ở đời này, và vinh phúc muôn đời ở trên trời. Nếu nói theo ngôn ngữ cụ thể và dễ hiểu thì phải nói : kết hiệp thân mật với Chúa ở đời này, và kết hiệp tuyệt hảo với Ngài ở trên trời. Kết hiệp giữa Đấng là Hữu Thể tối cao và loài thọ tạo hư vô, giữa Đấng vô cùng vĩ đại và hạt bụi vô cùng bé mọn: đó là điều kỳ diệu không thể tưởng được, nhưng đó lại là điều giúp ta cảm nghiệm thấy tính vô cùng của tình yêu Thiên Chúa.
Chúng ta đừng ngạc nhiên vì thấy tâm trí ta không thể hiểu được tình thương vô cùng bao la của Chúa. Tình thương vô cùng bao la của Chúa vượt qúa tầm hiểu biết của loài người hèn hạ là điều tất nhiên, bởi vì không có hình ảnh nào trong vũ trụ vạn vật có thể cho ta một ý niệm dầu rất sơ sài về tình thương của Ngài. Hơn nữa bản tính của Thiên Chúa là yêu thương. “Thiên Chúa là tình yêu” (1 Ga 4,8). Sách Thánh đã dạy như thế, Thiên Chúa là tình yêu bản thể từ ngàn đời. Đó là tình yêu giữa Chúa Cha và Chúa Con, và là bản thể của Chúa Thánh Thần. Nhưng Thiên Chúa muốn hiến thân ra ngoài bản thân mình, cho nên Ngài đã tạo thành con người, nâng con người lên bậc siêu nhiên. Với ân sủng, Thiên Chúa đã thần linh hóa con người, làm cho con người trở thành con của Ngài (Xem Gl 4,4-6).
Thiên Chúa đã tạo thành tôi, đổ đầy ân sủng vào linh hồn tôi, và muốn kết hiệp với linh hồn tôi. Ngài muốn tôi dâng trọn trái tim tôi, trọn lòng mến yêu của tôi cho Ngài : Ngài muốn ban mình Ngài cho tôi, nhưng Ngài chỉ có thể làm, nếu chính tôi cũng hiến dâng trọn linh hồn cho Ngài. Tất cả đời sống chúng ta là một trao đổi tình yêu. Tình yêu thần linh của Chúa muốn ban mình Ngài cho tôi, kết hiệp thân mật với tôi, và bằng muôn ngàn cách, Ngài tìm cách chiếm lấy lòng mến yêu của tạo vật bé nhỏ của Ngài. Đó là mục đích đời tôi. Đó là mục đích của Thiên Chúa khi tác tạo nên tôi.
Tất cả các hồng ân của Chúa đều có tính “kết hiệp”. – Đó cũng là mục đích của Chúa mỗi khi Ngài ban các hồng ân cho tôi. Trước đây tôi đã chỉ coi những hồng ân này là những ân huệ mà lòng quảng đại rất nhân hậu của Ngài không ngừng ban cho tôi: Ngài đã ban cho tôi có thân xác, có linh hồn cùng với những tài năng tốt lành. Nhất là Ngài đã ban cho tôi được ơn làm con Ngài trong lãnh vực siêu nhiên, đã ban cho tôi có cha mẹ đạo hạnh, được hưởng một nền giáo dục kitô giáo, được ơn gọi làm linh mục, làm tu sĩ. Tất cả những hồng ân này được tôi nhìn nhận là những ân huệ của vị đại Ân nhân rất quảng đại là Thiên Chúa. Nay tôi phải thấy ý nghĩa đích thực và trọng đại của những hồng ân đó: đó là những tặng phẩm của tình yêu Thiên Chúa, một tình yêu kết hiệp.
Đó là những viên ngọc qúi có nạm kim cương Ngài tặng cho tôi để chiếm lấy trái tim tôi, không phải để xây dựng một tình bạn, nhưng là để chiếm trọn trái tim tôi, hướng đến một tình yêu kết hiệp, một tình yêu giống như tình yêu phu phụ, nhưng thật ra tình yêu phu phụ chỉ là một hình ảnh rất mờ nhạt. “Ta sẽ lập với ngươi một hôn ước vĩnh cửu” (Hs 2,20).
Thật không kể xiết những hồng ân Ngài đã ban tặng cho tôi ! Trước hết là trong lãnh vực tự nhiên : toàn thể vũ trụ là một qùa tặng Ngài ban cho tôi ! Ngài đã tạo thành trời đất vì tôi. Tất cả muôn vật muôn loài xung quanh tôi đã được Ngài nghĩ ra và tạo thành, để nói cho tôi nghe về tình thương của Ngài đối với tôi. Những bông hoa muôn mầu sắc và muôn ngàn hương thơm, những trái cây ngon ngọt làm vui sướng lòng con người, những con vật dễ thương đang ở xung quanh tôi và phục vụ tôi, tất cả đều nói lên lòng nhân hậu và tình thương của Chúa đối với tôi, và cũng là để nhắc nhở tôi phải yêu mến và cảm tạ Ngài. Cả mặt trời vĩ đại và huy hoàng, đang soi sáng và làm sống động mọi vật, cũng như ti tỉ mặt trời xa xăm, tức các tinh tú xa xăm kia, đều là công trình của bàn tay Thiên Chúa vô cùng quyền năng : Ngài là tác giả và là chủ muôn loài, nhưng ước ao của Ngài là chiếm được tình yêu của vật thọ tạo bé nhỏ này.
Ôi ! Tư tưởng làm ngây ngất hồn tôi, khi tôi nhận ra rằng : vì yêu thương tôi và vì muốn chiếm lấy trái tim bé nhỏ của tôi, Thiên Chúa đã tạo dựng từ hư vô tất cả vũ trụ vạn vật tốt đẹp này, mà trong đó tôi chỉ là một hạt bụi vô nghĩa !
Tuy nhiên, những hồng ân trong lãnh vực siêu nhiên còn qúi trọng hơn gấp triệu triệu lần ! Đó là những hồng ân khôn tả và khôn ví ! Để chuộc tội tôi, để cứu tôi khỏi hỏa ngục, Chúa đã giáng thế làm người như tôi. Là Đấng hằng hữu, Ngài đã vì tôi mà sống trong thời gian. Là Đấng linh thiêng và vô hình, Ngài đã vì tôi mặc lấy xác thịt con người. Là Đấng Toàn năng, Ngài đã sinh ra như một trẻ thơ trần trụi và khó nghèo. Vì tôi, Ngài đã sống một cuộc đời đầy gian lao và đau khổ. Rồi Ngài đã chết cách vô cùng đau đớn trên thập giá vì lòng thương tôi, và để thúc bách tôi phải yêu mến Ngài hơn hết mọi sự. Khổ hình thập giá là phương thế cuối cùng của Ngài để nài ép tôi phải tin vào tình thương vô cùng của Ngài, và đáp lại tình thương đó.
Chúng ta nghĩ Ngài đã làm hết cách rồi. Nhưng không phải thế đâu. Ngài đã sống lại và vẫn ở giữa chúng ta trong mầu nhiệm Thánh Thể, và ở đó vì thương yêu ta và để nhận tình yêu đáp lại của ta. Tình yêu lạ lùng của Ngài đã tạo ra cách thế vô cùng lạ lùng này, để vượt qua thời gian hai ngàn năm từ đó đến nay, hầu ở lại với ta. Trong bí tích Thánh Thể, Ngài lại trở xuống với tôi hôm nay, Ngài dâng mình làm của lễ đền tội cho tôi và cho cả thế giới. Ngài là Đấng giảng dạy dân chúng, chữa lành bệnh tật cho họ tại Galilê xưa, nay Ngài đang ở trong linh hồn tôi, Ngài đang ôm lấy tôi cách âu yếm. Vâng, Thánh Thể là cuộc thăm viếng hằng ngày Chúa Giêsu dành cho những linh hồn Ngài yêu thương.
Xem ra Chúa Giêsu không còn có thể làm gì hơn nữa. Là Thiên Chúa làm người, Ngài đã đến ở trong linh hồn tôi. Đó là sự hoà hợp khăng khít giữa linh hồn và Chúa Giêsu Thánh Thể. Đây không còn là sự hai người bạn thân ôm hôn nhau, hai vợ chồng ôm hôn nhau, vì hai người vẫn là hai người. Còn đây thì linh hồn đã trở nên một với Chúa Giêsu Thánh Thể.
Nhưng Chúa Giêsu chưa lấy thế làm đủ. Ngài chưa thỏa tình yêu thương ta. Ngài muốn có sự đồng nhất hóa giữa hai tâm hồn, giữa hai cuộc đời. Ngài muốn có sự hiệp nhất mầu nhiệm giữa Ngài và linh hồn Ngài thương yêu. Ngài muốn một sự hiệp nhất trọn vẹn, một sự đồng hóa hoàn toàn. Một sự đồng hóa mà loài người không bao giờ dám nghĩ tới. Vẻ đẹp thần linh không thể nào đồng hóa với sự xấu xí và xấu xa. Ngài tha hồ yêu thương, tha hồ ước ao một sự kết hiệp, điều đó không thể nào thành sự được, trừ phi Ngài biến đổi tôi, thần thánh hóa tôi.
Thì Ngài đã làm công việc đó. Trước hết Ngài đã thần linh hóa con người tôi, Ngài cho tôi thông phần vào bản tính thần linh của Ngài bằng ân sủng thánh hóa (ta thường gọi là ơn thánh hóa). Ngài đã tắm gội tôi trong máu thánh của Con Ngài, để rửa tôi sạch mọi dơ nhớp và bệnh cùi của tội lỗi. Ngài đã nâng tôi lên cao, rất cao hơn mọi loài thọ tạo trong vũ trụ, trên cả thân phận tự nhiên của một vật thọ tạo. Ngài đặt tôi vào thế giới siêu nhiên. Ngài trang điểm linh hồn tôi bằng các nhân đức siêu nhiên, khiến tôi trở nên xinh đẹp và đáng yêu trước mặt Ngài.
Ngài còn muốn nhiều hơn thế. Ngài đã làm cho tôi nhiều hơn nữa, bởi vì tôi còn qúa xa mức độ thần linh hóa buộc phải có để được hiệp nhất muôn đời với Ngài. Vậy Ngài sẽ làm việc mỗi ngày, dùng trăm ngàn ân sủng hành động, cũng gọi là hiện sủng, để giúp linh hồn tôi thực thi mọi hành vi cách tốt lành thánh thiện, để linh hồn ngày thêm xinh đẹp và đáng được Chúa yêu thương hơn. Ngài làm việc không ngơi để thanh tẩy tôi khỏi mọi vết nhơ của tính tự ái, và mọi vết nhơ của tính cậy mình. Mọi sự, mọi ơn, đều được Ngài xếp đặt theo sự khôn ngoan và tình thương của Ngài để dần dần biến đổi linh hồn tôi nên giống hệt như Ngài. Những an ủi thiêng liêng, những buồn tủi thiêng liêng kế tiếp nhau. Lúc thì Ngài cho linh hồn tôi vô cùng vui sướng vì sự hiện diện nồng nàn của Ngài. Lúc Ngài lại ẩn mặt đi, để tôi âu sầu, lo lắng, nhưng cũng là để tôi càng thèm ước sự hiện diện và tình thương của Ngài.
Cũng có thể Ngài đã dắt tôi qua “Đêm tối tăm của các giác quan”, để trong đêm thần bí đó, Ngài làm nảy nở trong tôi những hồng ân của Chúa Thánh Thần. Rồi sau đó, nếu tôi tỏ ra quảng đại, Ngài sẽ thử thách lòng trung tín của tôi trong “Đêm tối tăm của tâm trí”, sự thử thách cuối cùng để làm cho tôi nên giống Ngài mọi bề, và đáng được Ngài yêu thương trọn vẹn. Lúc đó Ngài sẽ đưa tôi vào kho rượu tình yêu thần linh của Ngài, sẽ cho tôi được no say rượu tình yêu của sự kết hiệp trọn vẹn.
Đó là một phác họa rất mờ nhạt về những hồng ân lạ lùng Chúa Giêsu thường dùng để tẩy rửa và thánh hóa linh hồn, chiếm trọn tình mến yêu của linh hồn và dẫn đưa nó tới chỗ kết hiệp trọn vẹn với Ngài.
Thiên Chúa hiện diện nơi mỗi hồng ân của Ngài. – Nhưng còn một chi tiết rất cảm động, cần được nêu rõ hơn ở đây. Các vua chúa muốn khen thưởng ai, hoặc tỏ lòng thương ai, các ngài chỉ gởi cho họ những qùa tặng qúi giá, rồi không còn nghĩ gì nữa. Còn Chúa Giêsu đối với ta thì khác, Ngài ban tặng cho ta các hồng ân là để chiếm lấy tình mến yêu của ta. Cho nên Ngài hiện diện trong các hồng ân của Ngài, Ngài muốn ta nhìn thấy tình thương của Ngài, hơn là thấy các hồng ân, khi đón nhận các hồng ân đó. Đó là cách Ngài vẫn làm : từ những hồng ân bé nhỏ, đến hồng ân vô cùng trọng đại là bí tích Thánh Thể, Ngài luôn là một với hồng ân Ngài ban. Ngài hiến thân mình cùng với hồng ân Ngài ban cho ta.
Trước hết, toàn thể vũ trụ, tất cả thiên nhiên đầy sự hiện diện của Chúa, đúng như thánh nữ Angela thành Fôlignô đã thốt lên. Bằng quyền năng của Ngài, qua hoạt động thần linh của Ngài, Ngài làm cho vạn vật hiện hữu, và tăng trưởng. Ngài dùng vạn vật để nuôi sống tôi. Ngài hiện diện nơi từng ngọn cỏ, nơi từng giọt sương mai. Ngài hiện diện nơi mỗi loài rau cỏ nuôi sống tôi, nơi mỗi thứ trái cây ngon ngọt mang lại vui sướng cho tôi. Mỗi bông hoa xinh tươi và thơm ngát, mỗi ánh sao huyền diệu trên trời cao thẳm, mỗi cơn gió chiều mang lại sự mát mẻ dịu dàng, tất cả đều nhắc nhở cho tôi rằng : Thiên Chúa ban tất cả những thứ ấy cho tôi vì yêu thương tôi, và muốn tôi yêu mến Ngài hết lòng.
Bởi vậy các thánh thường yêu mến thiên nhiên, yêu mến núi rừng và đại dương hùng vĩ, ca tụng uy quyền của Chúa. Các ngài yêu qúi các đồng cỏ hoa, những đàn chim líu lo ca hát, tôn vinh sự tốt lành và dịu dàng khôn tả của Chúa. Tất cả muôn vật nói với các Ngài về Chúa, vì Chúa hiện diện ở trong chúng vì tình thương loài người. Chúng ta ai cũng biết sự thương mến của Ông Thánh Khó Nghèo thành Assisi dành cho những con chim. Còn thánh Inhaxiô, một hôm đã nồng nàn yêu mến Chúa, khi suy niệm về tình thương của Thiên Chúa dành cho ta nơi một bông hoa xinh tươi : thánh nhân ngồi trên một bờ sông, nhờ nhìn ngắm một bông hoa mà được Chúa cho đi sâu vào một giờ chiêm niệm cao siêu lạ lùng. Ngài nhận được những ánh sáng chói lọi và phi thường đến nỗi “tất cả mọi ơn trợ lực ngài nhận được do Chúa ban và tất cả những gì ngài học được trong suốt cuộc đời, cho tới tuổi sáu mươi hai gồm lại, cũng không thể sánh với những gì ngài đã nhận được vào lúc đó”[2]. Chúng ta cũng biết thánh Phaolô Thánh Giá, khi đi qua một cánh đồng đầy cỏ hoa, đã nồng nàn yêu mến Chúa đến nỗi phải đưa tay vuốt nhẹ trên các bông hoa và nói : “Thôi im đi ! Tôi không sao chịu nổi nữa ngọn lửa mến yêu đang bừng lên trong tôi”.
Ước gì tôi được như các thánh ! Nếu đôi mắt linh hồn tôi mở rộng và được ánh sáng đức tin và đức mến soi cho, chắc tôi cũng nhìn thấy vũ trụ như các thánh. Tôi sẽ thấy trời đất đầy những sự kỳ diệu của Chúa và mọi sự đều nói lên tình thương của Ngài. Tất cả các sự vật bao quanh tôi đều cho tôi cảm thấy hương thơm của Ngài. Mọi vật đều như đang nói với tôi rằng : Hãy yêu mến và cảm tạ Chúa ! Và tất những tiếng rì rào của muôn vật sẽ là như một lời kinh mênh mông của trời đất dâng lên Chúa, để tôn vinh và mến yêu Chúa. Tóm lại, muôn vật muôn loài bao quanh tôi, tất cả những biến cố và những sự kiện dệt lên cuộc đời tôi, tất cả đều là những biểu hiệu của tình Chúa thương tôi, đồng thời là những lời nhắc nhở tôi phải mến yêu Chúa hết lòng.
Tả làm sao được hạnh phúc của những lúc linh hồn được đức tin soi sáng, và được đức mến thiêu đốt, đã ngắm nhìn trời đất với tâm tình của thánh Phanxicô Assisi ! Nó sẽ thấy trời đất có hào quang của Thiên Chúa, còn mang dấu vết của bàn tay Thiên Chúa sáng tạo. Đó, Thiên Chúa đã tạo thành trời đất tốt đẹp như thế vì thương yêu tôi, và để tôi vui sướng trong tình yêu Ngài. Tôi thấy mình được bao bọc trong tình thương của Chúa, Đấng tôi yêu mến và được mến thương.
Tôi thấy mình như một miếng xốp được chìm trong đại dương của tình yêu Chúa. Nếu một miếng xốp, một miếng bọt biển biết sướng khi thấy mình no nê và đắm chìm trong nước mênh mông của đại dương, được sóng gió nhè nhẹ đưa đi khắp đây đó trong đại dương, thì tôi càng phải thấy mình diễm phúc vì được no thỏa và tràn ngập tình yêu của Chúa ! Mỗi đợt sóng là một sự vuốt ve của ơn Chúa và một lời thì thầm của muôn vật nhắc cho tôi rằng Thiên Chúa yêu thương tôi. Đúng thế ! “Nếu tôi mượn đôi cánh của tình yêu và bay đến tận chân trời góc biển, thì vẫn là bàn tay Chúa dẫn đưa tôi đi với đầy yêu thương” (Tv 138,9). Lời này của vị tiên tri vẫn còn đó. Vâng, tôi thấy Chúa luôn bao bọc tôi, tình thương của Ngài ấp ủ tôi, Ngài yêu thương tôi và muốn chiếm trọn tình mến yêu của tôi. Tôi hít thở trong Ngài, tôi sống trong Ngài, tôi lớn lên trong Ngài : “Chúng ta sống, động và hiện hữu ở trong Ngài” (Cv 17,18).
Tôi đã nói Thiên Chúa bao bọc tôi. Ngài ở xung quanh tôi. Nhưng Ngài cũng ở trong tôi. Ngài hiện diện nơi mỗi thớ thịt và mỗi giọt máu của tôi. Chính Ngài làm cho trái tim tôi đập từ thuở trong lòng mẹ cho đến nay, và cho đến khi tôi chết. Nhất là một cách vô cùng thân thiết và kỳ diệu, Ngài ở trong tôi mỗi khi tôi rước lễ. Mình Thánh Chúa Giêsu đi vào trong tôi, Thiên Chúa làm người, cùng với Chúa Cha và Chúa Thánh Thần vào ở trong linh hồn tôi, biến linh hồn tôi thành thiên đàng của Chúa Ba Ngôi. Rồi Chúa còn ở lại mãi trong linh hồn tôi bằng ân sủng thánh hóa của Ngài. Ngài ban cho tôi nhiều hồng ân để thánh hóa các tài năng của tâm hồn tôi, nhất là ý chí của tôi. Ngài luôn luôn ban cho tôi những ơn soi sáng để hướng dẫn tôi trên đường trọn lành, và để tôi yêu mến Ngài.
Ôi ! Những sự lạ lùng của tình yêu Thiên Chúa ! Ngài yêu thương các linh hồn, yêu thương vô cùng. Và Ngài ban cho chúng những niềm vui khôn tả khi chúng đáp lại tình thương của Ngài. Ôi nói sao cho xiết những điều kỳ lạ Ngài đã làm để dứt tôi ra khỏi mọi quyến luyến thế tục, để tôi chỉ yêu mến một mình Ngài thôi. Nhưng cũng rất kỳ lạ là sự hững hờ của tôi đối với Ngài ! Làm sao tôi, một kẻ khốn cùng, lại lãnh đạm như thế đối với Vua trời đất đã đoái thương đến mình như thế ? Làm sao tôi vẫn cứ để mình bị lừa dối bởi những quyến dũ giả trá của các vật thọ tạo và nhất là của cái tôi khốn nạn này ?
Thiên Chúa tỏ mình ra phần nào qua các hồng ân của Ngài. – Thật ra, đối với những linh hồn qúa quyến luyến các sự thế gian, những vui thú của giác quan, thì tình yêu của Thiên Chúa có khía cạnh yếu của nó. Ngài luôn tỏ tình thương yêu tôi, ban cho tôi nhiều hồng ân, đến thăm viếng tôi và ban cho tôi những an ủi thiêng liêng, nhưng Ngài không cho tôi thấy hết những sự tuyệt hảo thần linh của Ngài. Nếu Ngài tỏ cho tôi thấy những vẻ tuyệt hảo đó, Ngài sẽ chinh phục trọn vẹn trái tim tôi trong nháy mắt, vì Ngài vô cùng tốt lành và vô cùng đáng mến. Nhưng Ngài không muốn thế. Ngài muốn để cho tôi tự do đáp lại tình thương của Ngài, tự do và tự nguyện dâng ý chí và trái tim của tôi cho Ngài. Bởi vậy Ngài muốn để các linh hồn bước đi trong bóng tối của đức tin.
Tuy nhiên nếu tôi có đức tin mạnh mẽ và sống động, tôi có thể nhận thấy hình ảnh Ngài, cảm thấy hương thơm của Ngài nơi vạn vật. Tất cả mọi vẻ xinh đẹp trong thiên nhiên chẳng phải là một phản ảnh vẻ đẹp siêu phàm của Ngài đó sao ? Lòng nhân hậu của một trái tim con người nào đó chẳng gợi cho tôi thấy sự nhân hậu và tốt lành vô cùng của Ngài sao ? Tình thương của những bà mẹ âu yếm, của những người cha hy sinh vì con cái dấu yêu, lại không là hình ảnh gợi lên phần nào tình thương vô cùng của Thiên Chúa sao ? Thiên Chúa là tình yêu, là tình yêu tuyệt đối. Ngài là “Thiên Chúa ẩn mình”, nhưng cũng như mặt trời ẩn mình sau làn mây vẫn tỏa ra muôn vàn tia sáng và làm ánh lên vẻ đẹp của vạn vật trong vũ trụ, Thiên Chúa vẫn tỏ mình ra, vẫn tỏ bày những vẻ tuyệt hảo của Ngài nơi vạn vật. Mỗi vật thọ tạo đều nói lên Danh Thánh của Ngài và tỏ bày sự tốt lành của Ngài. Đúng như lời Thánh Vịnh : “Trời xanh tường thuật vinh quang của Chúa” (Tv 18,2).
Hơn nữa, dần dần và theo mức chúng ta từ bỏ mình để tận hiến cho Ngài, thì tấm màn ngăn cách Ngài với chúng ta trở nên mỏng hơn, thoáng hơn. Đôi khi, qua những hồng ân thần bí, có vẻ như Ngài vén một góc tấm màn che này lên. Phần nào, Ngài cho linh hồn cảm thấy sự hiện diện của Ngài. “Thầy đang ở đó và Ngài gọi em” (Ga 11,28). Ngài cho ta nghe thấy tiếng nói của Ngài ở đáy tâm hồn ta. Ngài cho ta cảm nghiệm thấy những vẻ tuyệt hảo thần linh của Ngài qua một thứ ánh sáng thiên bẩm, đưa ta vào một tình yêu thụ động của sự chiêm niệm.
Ôi, lạy Chúa, những sự tuyệt hảo của Chúa vượt qúa xa mọi sự hiểu biết của chúng con. Tình thương của Chúa không trí nào hiểu được, không lưỡi nào nói được, tình thương đó vượt qúa xa mọi tình yêu của loài người chúng con. Và Chúa có lý để nói rằng : “Còn gì ta phải làm cho vườn nho của Ta mà Ta đã chẳng làm ?” (Is 5,4). Lạy Chúa Giêsu, Chúa đã làm tất cả rồi, Chúa đã làm qúa nhiều vì yêu thương con. “Ngài đã qúa yêu thương tôi”.
Ôi ! Tình thương cao vời của Chúa ! Không bao giờ tôi hiểu được tình thương vô cùng của Ngài. Vậy là tôi đã được Thiên Chúa tạo thành vì Ngài, để yêu mến Ngài. Tôi là một linh hồn bé mọn, được Chúa yêu thương tác thành để mến yêu Ngài, để trở thành hiền thê thần linh của Ngài, sống kết hiệp thân mật với Ngài trong tình yêu ở đời này, và được kết hiệp trọn vẹn với Ngài trong vinh phúc sau này trên thiên đàng.
Đó là cùng đích cao qúi Chúa dành cho tôi, đáng cho tôi say mê, và khiến tôi hết lòng mến yêu Ngài. Vậy tôi phải năng suy gẫm về điều này để xác tín về định mệnh cao qúi của mình. Nếu tôi hiểu được phần nào sự thật này, tôi sẽ không còn khó khăn hy sinh mọi sự vì yêu mến Chúa. Hy sinh những thú vui thế gian, những chuyện tầm phào của người đời yêu mến Thiên Chúa vô cùng tốt lành, sẽ là điều đương nhiên phải làm. Và tôi sẽ cảm thấy rất vui sướng, vì bỏ được những quyến luyến vô nghĩa đó, để trọn niềm mến yêu Chúa và được Ngài yêu thương.
Lạy Chúa, xin ban cho con một chút ánh sáng và ân sủng của Ngài, để con hiểu rõ hơn tất cả những gì Chúa đã làm vì thương yêu con, và để con mau mắn đáp lại tình thương bao la đó của Ngài. Khi đó con sẽ thấy tất cả mọi hy sinh và đau khổ đều êm dịu và ngọt ngào, vì đó là những phương tiện để con kết hiệp thân mật hơn với Ngài.
II. TÔI CŨNG CÓ MỘT LÒNG MẾN YÊU SÂU XA VÀ BẨM SINH ĐỐI VỚI THIÊN CHÚA.
– CẦN PHẢI KHÁM PHÁ RA LÒNG YÊU MẾN NÀY.
– NHỮNG BÀI HỌC VỀ TÍN THÁC.
Tôi cũng có một lòng mến yêu sâu xa và bẩm sinh đối với Thiên Chúa. – Đáng buồn thay ! Tôi phải thú nhận rằng : đối với bấy nhiêu bước đi trước của Chúa để chiếm lấy tình yêu của tôi, tôi đã chỉ đáp lại bằng một sự thờ ơ kỳ lạ và một sự vô ơn khó hiểu. Tất cả cuộc đời trước đây của tôi là một bằng chứng qúa rõ.
Tại sao thế ? Có phải Thiên Chúa đòi hỏi tôi một điều bất khả chăng ? Có phải yêu mến Chúa là điều trái với bản tính tự nhiên của con người chăng ? Tại sao Ngài là Đấng Chí Tôn Chí Thánh mà lại đi tìm tình mến yêu của một loài thọ tạo bé mọn và hèn hạ như tôi ? Có phải yêu mến Ngài là điều con người tự nhiên chối bỏ ?
Không, không phải thế đâu. Trái lại Thiên Chúa chỉ yêu cầu tôi buông lỏng cương cho lòng mến mà Ngài đã đặt sẵn trong đáy lòng mọi người, một lòng mến bẩm sinh mà Ngài đã chăm lo và vun trồng với bao nhiên ân sủng của Ngài. Để thực hiện những kế hoạch của lòng nhân hậu và yêu thương của Ngài, Ngài đã đặt một tình yêu siêu nghiệm và mãnh liệt, một tình yêu sâu thẳm trong trái tim tôi, ngay từ trong lòng mẹ, để tình yêu bẩm sinh đó nhảy lên vì mừng vui khi thấy Ngài đến với nó. Đúng thế, Thiên Chúa là Thiện tuyệt đối và là tình yêu, Ngài đã sáng tạo trái tim ta có bản tính mến yêu Chân, Thiện, Mỹ, khát khao mến yêu Đấng tốt lành vô cùng, nhân hậu vô cùng, tốt đẹp vô cùng. Kẻ tội lỗi độc ác nhất vẫn không thể không yêu mến Thiên Chúa tốt lành và nhân hậu. Cho nên khi kẻ tội lỗi bị án phạt đời đời, nó sẽ muôn đời oán ghét Đấng mà tự nhiên nó thấy đáng mến yêu vô cùng : hình phạt ghê sợ nhất của nó, là phải oán ghét và lìa xa Đấng mà trái tim nó không thể không mến yêu. Đúng như Augustinô, người tội lỗi hối cải đã nói: “Ngài đã tạo thành chúng con cho Ngài, và lòng các con sẽ không an vui cho tới khi nó nghỉ an trong Ngài”.
Linh hồn ta đói và khát Thiên Chúa. Linh hồn ta tự nó thèm muốn Thiên Chúa. Trí tuệ ta là sự ước muốn hữu thể, thèm muốn hữu thể, thèm muốn Thiên Chúa là nguồn mạch của hữu thể : Ngài là Hữu thể vô cùng. Ý muốn của ta thèm muốn sự thiện, thèm muốn Thiên Chúa, vì Ngài là sự thiên vô cùng. Chính sự đói khát thiện mỹ này, đói khát vô thức của ta về Thiên Chúa, một sự đói khát tàng ẩn và ta không nhận ra, chính sự đói khát Thiên Chúa khiến ta tìm kiếm hạnh phúc khắp nơi, nơi những vật thọ tạo, những hình ảnh quá thô kệch của Thiên Chúa. Chính sự đói khát thầm kín này là động lực mọi hành động của ta ở trần gian này.
Tất nhiên chúng ta thường không ý thức về sự mến yêu siêu việt và căn bản này. Tất cả chúng ta yêu mến Thiên Chúa, sự Thiện tối cao của mọi tâm hồn, nhưng rất nhiều khi người ta không ý thức gì hết. Chúng ta ham muốn hạnh phúc, và đam mê nung đốt lòng chúng ta trong cuộc đi tìm hạnh phúc mà chúng ta không nhận ra đó. Chúng ta luôn luôn mắc sai lầm. Chúng ta tưởng gặp được đối tượng của những ước vọng của mình nơi trăm ngàn vật thọ tạo : tất cả chúng đều có vẻ mang lại hạnh phúc cho ta. Nhưng rồi lần lượt chúng đã làm chúng ta thất vọng, bởi vì chúng chỉ là những hình ảnh rất bất toàn của Chân Thiện Mỹ. Bị say mê vì chút ánh hào quang của Thiên Chúa được phản ánh nơi các vật thọ tạo đó, chúng ta đã dại dột trao gửi lòng mến yêu cho chúng, trong khi thật sự chúng chỉ là những sứ giả, những tiếng gọi nhắc nhở ta hướng lòng lên Đấng yêu thương ta vô cùng, đang chờ đợi chúng ta.
Đáng buồn thay ! Thiên Chúa có một địch thủ nguy hiểm : ngay từ khi ta có trí khôn, nó đã tìm cách chiếm lấy lòng mến yêu của ta. Đó là cái tôi, cái tôi kiêu căng, dơ bẩn, ích kỷ, luôn tìm cách chiếm đoạt mến yêu của ta thay vì dành chỗ cho lòng yêu mến Chúa. Đó là tính tự ái của ta. Những năm tháng của tuổi thơ ấu và của tuổi thiếu niên là thời gian diễn ra những chiến thắng và những thành công của tính tự ái xấu xa. Nó có vẻ đã tiếp tục lớn lên với năm tháng cho tới khi linh hồn bắt đầu biết chăm lo đời sống nội tâm. Cái tôi xấu xa này đã thành công trong việc lừa dối ta để chiếm lấy tất cả lòng yêu mến của ta. Dần dần nó đã trở thành chúa của ta, trung tâm mọi hoạt động của ta.
Một khám phá lớn : sự đam mê yêu mến này. – Tất cả cuộc sống nội tâm của ta là đạt tới việc nhận ra chân lý kép này : Thiên Chúa yêu thương linh hồn tôi, và linh hồn tôi được tạo thành để yêu mến Thiên Chúa. Phải khám phá sự ham mê thánh thiện này, một sự đam mê đang nung đốt tôi một cách bí ẩn. Phải nhờ kinh nghiệm để tập nhận ra Đấng yêu dấu của tôi. Nhờ những ân sủng, những an ủi và những thử thách, tôi phải tiến tới chỗ không những mến yêu Thiên Chúa một cách vô ý thức, vô tâm, những với đầy đủ ý thức của một tâm hồn đã nhận ra đối tượng lòng mến yêu của mình, và vì thấy Ngài vô cùng xinh đẹp và đáng mến, nên chỉ có một ước nguyện là tận hiến cho Ngài, và dầu có khó khăn cũng quyết tâm dứt đứt mọi xiềng xích của cái tôi, của lòng tự ái xấu xa.
Hãy nhìn vào quá khứ của mình, chúng ta sẽ thấy đó chính là đời sống tâm linh của mình từ trước đến nay, và đó cũng là chương trình của Chúa đối với mỗi người chúng ta. Có đúng là tuổi thơ ấu và tuổi thiếu niên của chúng ta đã bị nhiễm độc bởi sự chiều chuộng cái tôi của mình không ? Thay vì dâng trái tim cho Chúa, tôi đã dâng tất cả tâm tình cho những sự vật quyến rũ nó. Tôi đã dành tất cả tâm tình cho cái tôi xấu xa : tôi đã tìm sở thích của mình trong mọi sự, cả trong những sự thánh thiện, trong việc tập tành các nhân đức. Tôi đã trải qua bao năm tháng để yêu cái tôi, để yêu mình, coi mình như trung tâm của vũ trụ, tưởng như mọi sự vật xung quanh tôi là để phục vụ tôi, để tôi được thỏa thích, được vui hưởng, được vinh dự : có phải thế không ?
Cho tới một hôm, ân sủng của Chúa đã thổi vào linh hồn tôi, và tôi đã thoáng nhìn thấy rằng, tuy là có nhân đức, nhưng linh hồn tôi còn đầy tự ái, còn quá yêu mình cách âm thầm. Khi đó tôi đã tỉnh ngộ, đã bắt đầu quay về với Chúa với một lòng mến yêu vô vị lợi hơn. Từ đó Chúa đã dành tất cả hoạt động của Ngài để làm cho tôi cảm thấy tình yêu thương nồng nàn của Ngài đối với tôi, và Ngài ước ao một tình yêu kết hiệp giữa Ngài và tôi. Ngài đã ban cho tôi rất nhiều ân sủng để đạt được mục tiêu, là làm cho tôi hiểu thấm thía rằng Ngài yêu thương tôi, Ngài mong ước thấy tôi yêu mến Ngài, Ngài ao ước kết hiệp với tôi, Ngài mong ước tôi nên thánh. Đồng thời Ngài dùng những thử thách, những lúc chán nản cũng như những an ủi thiêng liêng để giúp tôi cảm thấy rõ ràng tình yêu đó trong linh hồn tôi, giống như một dấu ấn tình thương của Ngài. Ngài đã cho tôi, cho trái tim tôi nhảy mừng cách sung sướng vì cảm thấy sự hiện diện vô cùng đáng mến của Ngài, nhưng rồi thường khi Ngài cũng đã làm cho tôi cảm thấy lo âu đau đớn vì thiếu vắng Ngài. Hành động rất đa dạng đó của Ngài đã nhắm một mục đích là giúp tôi có kinh nghiệm sống, như sờ thấy Ngài là sự Thiện vô cùng, sự Thiện duy nhất mà tâm hồn tôi thật sự khát khao. Dần dần tôi đã hiểu rằng mọi sự tốt lành của thế giới này đều giả trá, không thể thỏa mãn tâm hồn tôi. Trái tim tôi khao khát những gì tốt lành hơn, cao cả hơn “Tôi được sinh ra cho những gì cao trọng hơn”. Và Thiên Chúa sau cùng đã tỏ ra là kho báu của tôi, là tất cả cho tôi. “Ngài là Thiên Chúa của tôi và là mọi sự cho tôi”.
Trong khi Ngài làm cho tôi say mê Ngài, Ngài cũng giúp tôi tự chán ghét mình. Ngài cho tôi nhận ra sự độc ác và xấu xa của cái tôi, kẻ đã làm tôi say mê yêu mến và cung phụng nó : nó đã lừa dối tôi bằng những thứ bùa dối trá được tôi ưa thích chỉ vì là của tôi. Vậy mà tôi đã hầu như luôn luôn “tôn thờ” nó. Hiện nay nó vẫn còn tìm cách tách rời tôi khỏi Thiên Chúa. Bởi vậy sự luân phiên giữa những lúc được an ủi và những khi bị mất an ủi là phương thế rất hữu hiệu Chúa dùng để dẫn đưa tôi đến với tình thương kết hiệp của Ngài. Ở mỗi bước của cuộc sống thiêng liêng của tôi, Ngài tỏ cho tôi thấy sự đối nghịch lớn lao giữa vẻ đẹp siêu phàm của Ngài và sự xấu xí ghê sợ của cái tôi. Ngài cho tôi nếm sự ngọt ngào của những vẻ tuyệt hảo thần linh của Ngài, đồng thời cũng để tôi nếm sự cay đắng của những tuyệt hảo giả tạo của cái tôi, để tôi có thể sáng suốt lựa chọn giữa hai tình địch đang tranh dành trái tim tôi.
Rồi một ngày sẽ đến, nếu nó chưa đến, đó là lúc Chúa đề nghị và thực hiện sự trao đổi tốt lành. Chúa sẽ nói với tôi : “Con hãy bỏ đi cái tôi của con, hãy bỏ đi những sự rách rưởi và những ghẻ lở của cái tôi ghê tởm của con. Hãy coi nó như kẻ xa lạ và như thù địch của con ! Thay vào đó, Cha tặng cho con những vẻ tuyệt hảo vô cùng tốt đẹp của Cha. Đó là của con, đó là như cái tôi mới của con. Con hãy yêu mến những sự tuyệt hảo này như của riêng con. Con hãy đặt hạnh phúc và vinh hiển của con nơi những sự tuyệt hảo này. “Tất cả những gì của Cha là của con”.
Hãy can đảm lên, hỡi linh hồn tôi ! Hãy nhảy mừng trong Chúa ! Tôi đã tìm thấy viên ngọc quý đáng giá bằng tất cả mọi kho báu. Viên ngọc quý này chính là sự hiểu biết rằng linh hồn tôi giống như một đứa bé mồ côi, rách rưởi và xấu xí, nhưng tôi có một định mệnh vương giả : tôi đã khám phá ra rằng Vua cả trời đất yêu thương tôi với một tình yêu khôn tả, và Ngài muốn tôi yêu mến Ngài để đáp lại tình thương của Ngài. Tôi đã hiểu rằng hai chúng tôi đã được dành cho nhau : Thiên Chúa vô cùng xinh đẹp và đáng mến đã thương yêu tôi là vật thọ tạo hèn hạ và xấu xí của Ngài một cách kỳ diệu, và để chiếm được trái tim tôi, Ngài đã đặt trong trái tim tôi một tình yêu, một lòng mến tự nhiên hướng về Ngài, một đam mê căn bản và thầm kín mà trước đây tôi không nhận ra. Nay tôi thấy rõ Ngài yêu thương tôi và tuy không ý thức, tôi cũng yêu mến Ngài. Tôi biết hiện nay Ngài nỗ lực không ngừng, tìm mọi cách để giải thoát tôi khỏi xiềng xích đã trói buộc tôi với người tình cũ của tôi là cái tôi của tôi, là tính tự ái của tôi. Để làm việc này, Ngài vận dụng tất cả sự nồng nàn của tình thương của Ngài và quyền năng của các ân sủng của Ngài.
Hỡi linh hồn tôi, hãy mở ra đón nhận niềm vui và tình thương của Chúa, như bông hoa buổi sáng mở ra đón ánh dương của mùa xuân. Nay cuộc sống của mi đã xuất hiện dưới ánh sáng đích thực của nó : cuộc sống đó tốt đẹp, huy hoàng, tràn đầy hào quang của Chúa. Cuộc sống đang mỉm cười với mi. Số phận của mi là số phận tốt đẹp nhất mà một vật thọ tạo có quyền mơ ước : mi được dành cho Thiên Chúa, dành riêng cho Ngài, được ghi dấu ấn của Ngài. Mi là vị hôn thê diễm phúc được Vua các vua sủng ái. Mi hãy dâng hiến trái tim của mi cho Ngài, dâng trọn vẹn. Từ nay mi không còn phải làm gì nữa ở đời này. Mi hãy yêu mến hết lòng, yêu mến say mê Đấng mà mi đã yêu mến cách tự nhiên, Đấng vô cùng đáng mến, bên cạnh Ngài mọi sự khác đều là xấu xí, bởi vì một phản ảnh nhỏ mọn của Ngài nơi vạn vật cũng đã nhiều lần làm say mê trái tim mi. Đúng thế, bây giờ chỉ còn một việc, “Hãy yêu mến rồi làm gì tùy ý”.
Ôi tất cả những điều đó ngọt ngào và dễ dàng dường nào ! Miễn là tôi phải đi theo xu hướng của lòng mình là yêu mến Thiên Chúa, và miễn là tôi hết lòng tìm kiếm Ngài mọi nơi, thì tôi sẽ không gặp rủi ro bao giờ. Thiên Chúa hãy là kho báu tôi tìm kiếm, cuộc sống của tôi hãy là sự đói khát thánh nhan Ngài, luôn mê man tìm kiếm Ngài, luôn khát khao Ngài, thì Chúa sẽ hài lòng về tôi và Ngài sẽ đổ chan chứa ân sủng lớn lao và kỳ diệu xuống trên tôi, dẫn tôi tới chỗ kết hiệp hoàn toàn với Ngài. “Tất cả mọi sự đều sinh ích lợi cho kẻ yêu mến Chúa”. Tôi có thể còn nhiều sự khốn nạn, còn nhiều chuyện nhu nhược nho nhỏ, nhiều điều vô tâm và nhiều yếu đuối và những đêm tối và những lúc mất an ủi sẽ làm lộ ra những ung nhọt ghê sợ của linh hồn tôi, nhưng có sao đâu ? Tình thương đầy khoan dung của Chúa Giêsu nhân từ sẽ bỏ qua tất cả. Hơn thế nữa, Ngài sẽ sử dụng những sự yếu đuối đó của tôi cách linh diệu để giúp tôi gia tăng sự chê ghét mình, chê ghét cái tôi khốn nạn của tôi để gia tăng lòng mến yêu Ngài.
Bài học tín thác. – Hiểu thấu những chân lý lớn lao này, nghĩa là với ơn Chúa, với những ân sủng thần bí, hiểu các chân lý đó bằng kinh nghiệm sống, hiểu đó là kết quả của tất cả đời sống thiêng liêng của mình và cũng là thành quả của hành động không ngừng của Thiên Chúa. Hiểu được như thế, chúng ta sẽ yêu mến Thiên Chúa và yêu mến vô cùng, vì từ nay ta thấy Ngài là đối tượng duy nhất mà trái tim ta có thể mến yêu.
Nhưng đồng thời chúng ta cũng hiểu được rằng : hiểu được như thế là chúng ta đã gia tăng gấp mười lần lòng tin tưởng tín thác của ta, một niềm tín thác vui tươi và vững vàng nơi tình thương của Chúa. Chúng ta đã đặt niềm tín thác trên những nền tảng tốt nhất và vững nhất : chúng ta tin chắc rằng, dưới sức tác động của ân sủng, có ngày chúng ta sẽ đạt tới sự thánh thiện đích thực.
Thiên Chúa muốn tôi kết hiệp với Ngài. Vua trời đất ước ao kết hiệp với kẻ khốn khổ bần cùng là tôi. Ngài muốn làm cho tôi bằng tình yêu ngay ở đời này, yêu mến Ngài, và Ngài muốn tôi nếm thử những sự ngọt ngào của sự kết hiệp thần bí, của sự thánh thiện. Sự ước ao mênh mông này của Thiên Chúa cũng hiện diện nơi đáy lòng tất cả các vật thọ tạo xung quanh tôi. Chúng luôn kêu lên để nhắc nhở tôi điều ấy. Toàn thể vũ trụ, từ những cỏ cây trên đường cho đến muôn vạn mặt trời trên không gian đều nói với tôi về tình thương của Thiên Chúa, và nhắc nhở tôi yêu mến Ngài. Tôi nghe như có tiếng Đấng tôi yêu mến phát ra từ muôn loài muôn vật : “Con hãy dâng trái tim con cho Cha. Cha muốn lòng yêu mến của con, Cha muốn kết hiệp với con và làm cho con nên thánh”.
Và mạnh hơn tiếng nói của muôn vật, tôi nghe thấy tiếng nói của Thiên Chúa tình yêu, Ngài đã nhập thể và sống trên trần gian này, để tỏ cho tôi thấy tình thương thần linh của Ngài. Tôi nghe tiếng nói của Đấng chịu đóng đinh trên thập giá, Ngài rao giảng cho tôi nghe về tình thương vô cùng của Thiên Chúa. Ngài nói : “Con hãy xem Cha đã yêu thương đến cùng, yêu con hết mức, để chiếm được lòng mến yêu của con và để làm cho con nên thánh. Tôi nghe tiếng nói của tấm bánh Thánh Thể, nơi mà Tình Yêu muôn đời trở thành tù nhân của tình yêu : Ngài luôn đòi hỏi tôi đáp lại tình thương khôn tả đó bằng tất cả lòng yêu mến của tôi. Sau cùng, tôi nghe tiếng nói rõ ràng của Thánh Tâm Chúa Giêsu, trái tim đã bị thương tích vì sự hờ hững của chúng ta. Thánh Tâm Chúa đang nói với tôi như đã nói với thánh nữ Margarita Maria : “Trái Tim Cha thương yêu loài người và đặc biệt thương yêu con quá sức, không chịu nổi nữa những ngọn lửa đức ái thần linh nung nấu, nên phải tràn ra qua con đây”.
Sau những bày tỏ tình thương như thế, và sau những lời đoan chắc của Thánh Tâm Chúa như thế, tôi vẫn không trọn vẹn tín thác nơi tình thương vô cùng của Chúa sao ? Tôi vẫn hoài nghi sự khôn ngoan đầy yêu thương của Ngài sao ? Tôi vẫn không trọn vẹn tin tưởng vào ân sủng thánh hóa của Ngài sao ? Tôi vẫn chỉ tín thác nơi sự trung tín của Ngài một cách dè dặt, vì tôi vẫn thấy mình yếu đuối, vẫn sa đi ngã lại trong những điều bất toàn của mình, có phải thế không ?
Ôi ! Điều thật sự tôi vẫn thiếu, căn nguyên của sự thiếu tin tưởng và thiếu can đảm, đó là vì tôi chưa bao giờ suy nghĩ sâu xa về những chân lý lớn lao và đầy an ủi kia, hoặc là tôi có suy gẫm chút ít, thì chưa suy nghĩ nhiều để các chân lý đó trở thành quen thuộc đối với tôi. Điều cần thiết là tất cả cuộc sống tôi phải dần dần thấm nhuần những tư tưởng đó. Nhờ suy gẫm đi suy gẫm lại trong khi cầu nguyện, và phải năng nhớ đến những tư tưởng đó trong sinh hoạt hằng ngày, tôi phải tiến tới chỗ luôn thấy mình được Chúa yêu thương và bao bọc, và thấy rằng Ngài làm mọi sự vì muốn kết hiệp với tôi và làm cho tôi nên thánh. Trong mọi niềm vui và trong mọi nỗi khổ, trong những lúc được an ủi cũng như trong những khi mất an ủi, tôi luôn luôn phải tin vào chân lý này và ý thức rằng tất cả mọi sự đều được Chúa dùng làm phương tiện để làm cho tôi nên thánh. Tất cả mọi sự xảy đến cho tôi đều chỉ là những phương tiện Chúa dùng, những phương tiện có thể nay tôi chưa hiểu, nhưng đúng là được Chúa dùng để thanh tẩy tôi, chuẩn bị cho tôi tiến tới sự kết hiệp với Ngài. Khi nào tôi biết nhìn tất cả thế giới này như một sân khấu mênh mông, nơi diễn ra màn kịch tình yêu giữa tôi và Thiên Chúa và màn kịch đó là cuộc sống của tôi, thì khi đó tôi sẽ thấy mọi sự đều được xắp xếp bởi bàn tay Đấng yêu thương tôi, và khi đó tôi sẽ có đức Ái chân thật, lòng mến yêu chân thật và niềm tín thác trọn vẹn. Không gì sẽ có thể ngăn cản tôi đạt được lý tưởng mơ ước.
Nhưng về phương diện đức tín thác, rất cần phải chú ý rằng trong vở kịch lớn lao này của cuộc đời chúng ta, kết thúc bằng sự Chúa chiếm trọn linh hồn ta và ta được kết hiệp trọn vẹn với Ngài, thường có hai hồi lớn. Trong hồi thứ nhất, Thiên Chúa theo đuổi linh hồn và tìm mọi cách để tỏ cho linh hồn thấy tình thương bao la của Ngài. Ngài tìm cách cắt đứt mọi quyến luyến giữa linh hồn và các vật thọ tạo, đồng thời tỏ mình ra như kho báu đầy những vẻ quyến rũ. Rồi một khi linh hồn đã bắt đầu say mê Đấng vô cùng tốt lành, thì hồi thứ hai bắt đầu. Và bây giờ đến lượt linh hồn chạy theo Thiên Chúa. Nhưng để làm cho linh hồn bị thương bằng những mũi tên lửa tình yêu của Ngài, Đấng mến yêu lại có vẻ như chạy trốn nó. Đúng như thánh Augustinô nói: “Lạy Chúa, Ngài đi tìm những kẻ chạy trốn Ngài, và Ngài trốn những kẻ đi tìm Ngài”.
Bởi vậy nhiều khi chúng ta chẳng hiểu gì việc Chúa làm. Những con đường của Thiên Chúa vượt xa những con đường của ta vô cùng. Có thể Ngài để tôi còn lâu trong cảnh âu sầu, chán ngán đối với các việc đạo đức. Ngài để tôi mất cả khả năng cầu nguyện. Tôi trở thành không còn khả năng hoạt động thiêng liêng nữa, nhưng đó lại là hiệu quả của hành động yêu thương của Ngài đối với linh hồn tôi, đưa nó tới chỗ kết hiệp với Ngài. Có thể Ngài sẽ lấy mất cha linh hướng mến yêu và quý giá của tôi, giữa lúc tôi đang rất cần đến ngài. Có thể Ngài sẽ lấy đi tất cả các vị hướng dẫn của tôi trên con đường nên thánh, vì Ngài muốn là vị hướng dẫn độc nhất của tôi, dầu tôi không thấy Ngài. Và Ngài còn có thể để cho tôi cảm thấy mình hoàn toàn bị bỏ rơi cô độc. Tôi có cảm tưởng như một mình lo lấy việc nên thánh của mình, vì tôi đã bị Ngài bỏ rơi do những sự khốn nạn và những điều hèn nhát của tôi. Tôi đưa hai tay lên, van nài Ngài, tôi âu sầu nói lên lòng mến của tôi đối với Ngài, nhưng Ngài làm thinh không nói một lời và có vẻ muốn lánh mặt tôi. Tôi sẽ nếm thử tất cả những buồn phiền cay đắng của một mối tình thiếu hạnh phúc, một tình yêu không được Đấng mình mến yêu đáp lại. Và có thể tôi sẽ thấy mình là kẻ bất hạnh nhất loài người.
Khi Thiên Chúa cư xử như thế với tôi[3] và lạ lùng thay ! Khi Ngài để cho tôi nếm những sự cay đắng của mối tình đau khổ bằng cách để cho tôi có cảm tưởng Ngài không còn yêu thương tôi nữa, thì đó chính là lúc tôi phải nhớ rằng Ngài vô cùng yêu thương tôi hơn là tôi yêu mến Ngài.
Chính đó là lúc tôi phải nhớ rằng Thiên Chúa luôn tìm đủ mọi cách để chiếm lấy trái tim tôi và Ngài có những đường lối để thiêu đốt lòng mến của tôi mà tôi không hiểu được. Đó chính là lúc tôi phải tin tưởng và hết lòng trông cậy vào Ngài, tin vào tình thương trung tín của Ngài, dầu với tâm tình chán nản, tin rằng Ngài vẫn thương tôi thắm thiết, như những giờ Ngài cho tôi cảm thấy sự ngọt ngào của sự hiện diện của Ngài. Sau cùng, đó là lúc tôi phải nhớ những lời đoan kết trung thành của Ngài, rằng Ngài sẽ yêu thương tôi mãi mãi, mặc dầu những sự khốn nạn và những yếu đuối của tôi, và sẽ dẫn đưa tôi tới sự thánh thiện.
Đây là giờ phút của tín thác, giờ phút để tôi ôm chặt lấy Chúa, ở yên trên lòng Ngài. Những hiểm nguy làm tôi hoảng sợ, vực sâu khiến tôi chóng mặt, nhưng tôi sẽ làm như các trẻ nhỏ : tôi sẽ nhắm mắt để không nhìn thấy gì nữa và tôi sẽ ghì chặt lấy vòng tay của Chúa. Ôi, nếu tôi nhắm mắt dựa đầu vào lòng Chúa vô cùng yêu thương tôi hơn tất cả mọi tình yêu của các người mẹ dành cho con mình, thì sẽ không có gì có thể làm hại tôi, không gì có thể quấy phá sự bình an ngọt ngào của linh hồn tôi, và khiến tôi đánh mất niềm tín thác trọn vẹn nơi Chúa.
[1] Nên đọc cuốn sách rất sâu xa và rất gợi hứng của Hồng y Newman, The friendship of Christ (Tình bạn của Chúa Kitô)
[2] Xem “Le Récit du Pèlerin” (Truyện người hành hương) bản dịch Pháp ngữ của E.Thibaut, S.J., Louvain, M.L.
[3] Thánh Alphongsô Rodriguez đã mô tả rất rõ cách hành xử của Thiên Chúa trong tác phẩm của Ngài : “L’union et la transformation de l’âme en Dieu. – Sự kết hiệp và biến đổi của linh hồn trong Thiên Chúa”.
